Tekfur Sarayı

Tekfur Sarayı 11. ve 15. yy. arasında İmparatorluk sarayı olarak kullanılan Blakhernai Saray Kompleksinden günümüze kalan yegane örnek olması açısından oldukça önemlidir. Yapının Bizans Dönemindeki adı bilinmemektedir. Yalnız dönemin seyyahlarından edinilen bilgiye göre çeşitli adlar ile anıldığı sanılmaktadır. Alman Prensesinin Sarayı, Konstantinos Sarayı, Porphyrogennetos Sarayı, Palatium Imperatoris bunlardan bazılarıdır. Mimari özelliklerinden iki ayrı dönemde inşa edildiği anlaşılmaktadır. Zemin kat ile birinci kata uygulanan duvar tekniği arasındaki farkla birlikte güney cephesindeki 12 tonozlu bölüm bu düşünceyi pekiştirmektedir. Bu iki dönemden ilki 12.yy diğeri 14.yy. olduğu sanılmaktadır. 

Saray dikdörtgen bir plan şemasına sahiptir. 2 katlı olarak inşa edilmiştir ve avlusu vardır. Yapı malzemesi olarak taş ve tuğlanın kullanıldığı, zemin döşemelerinde yer yer ahşap malzemenin tercih edildiği anlaşılır. 

İstanbul’un fethindene sonra çeşitli atölyelerin eklediği ve Musevi ailelerin barınağı olarak kullanıldığı bilinmektedir. Pek çok kez restore edilmiş olan yapı, 17.yy.’da bir hayvanat bahçesi kurulmuştur. 18.yy.’da seramik atölyesi olarak kullanılmış, 19.yy.’a gelindiğinde ise şişe ve cam imalathanesine dönüştürülmüştür. Dünyaca ünlü kaşıkçı elması buradaki çöplükte bulunmuştur. Bugün İstanbul Belediyesi tarafından sanat tarihi kazı araştırmaları devam etmektedir.

Gülsevil, İnci, İstanbul Sur Kapıları: Edirnekapı

Köroğlu, Gülgün, İstanbul’daki Bizans İmparatorluk Sarayları, Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi, 2006